Historia ratusza

Ratusz w Złotowie
Kliknij, aby powiększyć plakat
Złotów, jako miasto królewskie, miało otrzymać przywilej miejski od króla polskiego Kazimierza Wielkiego w 1370 r. Na temat pierwszego ratusza Złotowa brak bliższych informacji. Przekazy historyczne potwierdzają dopiero w XVI w. istnienie ratusza miejskiego, który wraz z zamkiem złotowskim uległ spaleniu w czasie wojny polsko-szwedzkiej (1657).

W wyniku kolejnych wojen, epidemii i bardzo trudnej sytuacji gospodarczej nie nastąpiło obudowanie ratusza. Z tego powodu magistrat miasta Złotowa urzędował w wynajmowanych pomieszczeniach, a rada miejska zbierała się na obrady m. in. w mieszkaniu burmistrza. Ostatnio biura magistratu znajdowały się w domu burmistrza Brandta przy Placu Kościuszki, następnie w domu rodziny Kadow (zachodna strona ul. Obrońców Warszawy), a na końcu w budynku Überlandzentrale (obecna ul. Zielona).

Sytuacja uległa zmianie z początkiem I wojny światowej. 14 marca 1914 r. rada miejska podjęła uchwałę o budowie nowego ratusza. Autorem planu budowy był kierownik ówczesnego Powiatowego Urzędu Budowlanego Adolf Behr. Prace budowlane wykonały firmy murarskie Rudnickiego i Lehmanna, a stolarkę zakład Maksa Radtkiego. Mimo trwającej wojny prace budowlane zostały zakończone już w 1915 r. Koszt budowy wyniósł 68 tys. marek, a wraz z wyposażeniem wewnętrznym 97 800 marek. Postępująca w tym czasie inflacja szybko zniwelowała to zadłużenie. Uroczyste otwarcie ratusza miało miejsce 28 października 1915 r.

Budynek ratusza jest dwukondygnacyjny z częściowo rozbudowanym poddaszem, w pełni podpiwniczony. Dach czterospadowy (tzw. brogowy) oparty na ścianach i płatwach, zwieńczony wieżyczką z balustradą. W południowym i zachodnim szczycie umieszczone była dwa zegary, zastąpione w 1934 r. jednym po stronie południowej. Plac ratuszowy został wybrukowany w roku 1921. W ratuszu znajdowało się mieszkanie dla urzędującego burmistrza. Posiedzenia rady miały miejsce na parterze ratusza.

W latach 1934-1935 budynek został poszerzony. Najpiękniejszym pomieszczeniem w ratuszu była sala posiedzeń z czterema dużymi łukowymi oknami z witrażami (obecnie sekretariat i biuro burmistrza). Pośrodku pierwszego witrażu, w obramowaniu girlandowym, z rogami owoców, ptakami i klejnotami, herb miasta: czerwony jeleń między zielonymi drzewami liściastymi w srebrnym polu. Okno to ufundował magistrat miasta. W drugim witrażu, ufundowanym przez pozostałe cztery miasta ówczesnego powiatu złotowskiego (Więcbork, Sępolno Krajeńskie, Krajenka i Kamień), w identycznym obramowaniu w tarczy symbol jedności pod złotą koroną, pod nią dwie splątane ręce. W trzecim witrażu, ufundowanym przez wykonawców ratusza, w ornamencie z girland wraz z podtrzymującymi tarczę orłami, kobieta z młotem, w szyldzie cyrkel - symbol rzemiosła - ujęty w liście wawrzynu. Czwarty witraż ufundował powiat złotowski. W identycznym obramowaniu jak w trzecim oknie, symbol rolnictwa: postać kobiety z sierpem w ręku przed złotym polem kłosów.

Pozostałe wyposażenie ratusza uległo zniszczeniu w 1945 r., m. in.: żelazny żyrandol z 11 elektrycznymi lampkami; ufundowany przez Związek Złotowian w Berlinie wiszący zegar; stoły i krzesła dębowe sali obrad; zegar stojący; chorągwie cechu: piekarzy, szewców, krawców, towarzystwa gimnastycznego, bractwa strzeleckiego i bojowników - uczestników wojen; portrety królów pruskich; zdjęcia burmistrzów Złotowa: Münzera, Steffaniego, Bricka, Löhrkego i Haacka; portrety honorowych obywateli miasta: Völtza (1847), Pchellasa (1850) i Kocha (1860); portret znanego lekarza Adalberta von Tobold (ur. w Złotowie w 1827 r.); miedzioryt Stephana Schulza, misjonarza żydowskiego (ur. w Złotowie w 1714 r.); fotografia Andrzeja Karola Grudzińskiego - byłego właściciela Złotowa; obrazy olejne starosty i właściciela domeny złotowskiej von Gerhardta i jego żony (1814); obraz zamku w Malborku; miedzioryt oblężenia zamku złotowskiego przez Szwedów w 1657 r. i inne przedmioty.

Z chwilą wyzwolenia Złotowa (31 stycznia 1945 r.) władzę w mieście, liczącym wówczas 2300 mieszkańców, przejęła komendatura rosyjska (komendant major Gonczarenko), mająca swą siedzibę przy ul. Domańskiego 31. Przedstawicielem Wojska Polskiego w mieście był podporucznik Chróścicki.

Pierwszym powojennym tymczasowym burmistrzem Złotowa był Edward Putka, a następnie od 23 sierpnia 1945 r. Jan Kocik. Sekretarzem Polskiej Partii Robotniczej na powiat złotowski był Król. Magistrat miasta urzędował w domu Schneidera (plac Paderewskiego), bowiem pomieszczenia ratusza w dniu 4 lutego 1945 r. zajęła, obok Milicji Obywatelskiej (komendant plutonowy Gumiński), tzw. Informacja Wojska Polskiego, z której utworzono Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (UB). Pozostały one tutaj do końca 1947 r. W tym okresie piwnice ratusza służyły za więzienie śledcze, w którym przetrzymywano, przesłuchiwano i katowano zatrzymanych Niemców, następnie członków AK i inne osoby uznane za wrogów ówczesnej władzy ludowej. W trakcie tych bezprawnych praktyk w piwnicach ratusza poniosła śmierć bliżej nieznana liczba aresztantów, których ciała następnie potajemnie pogrzebano w bliżej nieznanych miejscach.

Obecny budynek ratusza został powiększony przez wybudowanie sali obrad oraz zmodernizowany służąc sprawnie społeczeństwu miasta Złotowa.

 

Opracował: prof. Joachim Zdrenka

Ostatnia modyfikacja treści: 2019-06-17 15:19:04
Generuję dokument pdf. Proszę nie opuszczać strony.
Wygeneruj PDF
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner
baner